Ngành chứng khoán vào “cuộc đua kép”: IPO nghìn tỷ, tăng vốn kỷ lục và bước ngoặt tài sản số

Từ thương vụ chào bán hơn 10.000 tỷ đồng của TCBS đến động thái nhập cuộc của VPS, VPBankS, SSI, HSC, VIX và hệ sinh thái MB, bức tranh toàn ngành đang định hình một giai đoạn cạnh tranh mới. Đặc biệt, cuộc đua vốn này diễn ra trong bối cảnh thị trường kỳ vọng được nâng hạng để hút dòng vốn ngoại, đồng thời đón nhận làn sóng tài sản số có khả năng thay đổi cục diện. Ước tính từ HSBC cho thấy, Việt Nam có thể chiếm 0,6% trong chỉ số FTSE Asia và 0,5% trong FTSE Emerging Markets, qua đó thu hút khoảng 1,5 tỷ USD từ các quỹ thụ động, chủ yếu đến từ FTSE EM và FTSE Global ex US.

Tâm điểm lớn nhất trên thị trường là thương vụ IPO của Chứng khoán TCBS – công ty con thuộc Techcombank – với quy mô hơn 231 triệu cổ phiếu, giá chào bán 46.800 đồng/cổ phần, dự kiến huy động hơn 10.800 tỷ đồng. Đây là thương vụ IPO lớn nhất ngành chứng khoán năm 2025, không chỉ nhằm bổ sung nguồn vốn mở rộng mảng tự doanh, cho vay margin và đầu tư công nghệ mà còn được coi như bước chuẩn bị quan trọng để TCBS tham gia thị trường tài sản số.

Cùng thời điểm, cuộc đua vốn giữa VPBankS và VIX cũng diễn ra gay gắt. Sau đợt chia cổ tức bằng cổ phiếu giữa năm 2025, VIX đã nâng vốn điều lệ lên hơn 15.314 tỷ đồng, tạm thời vượt qua VPBankS. Để duy trì vị thế, VPBankS phải đẩy nhanh kế hoạch IPO, dự kiến phát hành tối đa 375 triệu cổ phiếu – tương ứng 25% lượng cổ phiếu đang lưu hành. Nếu hoàn tất, vốn điều lệ của VPBankS sẽ tăng từ 15.000 tỷ đồng lên 18.750 tỷ đồng, đưa công ty trở lại nhóm dẫn đầu.

Trong khi đó, SSI cũng chuẩn bị trình ĐHĐCĐ bất thường cuối tháng 9/2025 kế hoạch tăng vốn điều lệ lên gần 25.000 tỷ đồng – mức cao nhất toàn ngành. VPS sẽ tổ chức ĐHĐCĐ bất thường vào tháng 10/2025, trong đó nội dung đáng chú ý nhất là kế hoạch IPO. HSC cũng không đứng ngoài cuộc khi triển khai phương án tăng vốn lên 10.800 tỷ đồng, dự kiến hoàn tất trong tháng 9/2025.

Song song với những động thái tăng vốn, một bước ngoặt khác đang được thị trường chờ đợi là việc Nhà nước dự kiến thí điểm cấp phép khoảng 5 sàn giao dịch tài sản số. Các sàn này không chỉ cho phép giao dịch tiền mã hóa phổ biến như Bitcoin, Ethereum mà còn mở ra khả năng phát hành tài sản mã hóa gắn liền với tài sản thực (RWA – Real World Asset). Mô hình này có thể kết nối trực tiếp với các sàn quốc tế, qua đó gia tăng thanh khoản và sức cạnh tranh. Để tham gia sân chơi mới, các công ty chứng khoán buộc phải đầu tư mạnh vào công nghệ, dự trữ coin cũng như chuẩn bị nguồn vốn lớn phục vụ nhu cầu margin, khiến cuộc đua vốn càng nóng hơn.

Thực tế, nhiều doanh nghiệp đã có bước đi sớm trong lĩnh vực này. Vào giữa tháng 8/2025, Ngân hàng Quân đội (MB) ký kết hợp tác với Dunamu – đơn vị vận hành Upbit, sàn giao dịch tài sản số lớn nhất Hàn Quốc – tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam – Hàn Quốc 2025. Cùng thời điểm, TCBS và VIX cũng lần lượt thành lập các pháp nhân riêng là TCEX và VIXEX nhằm chuẩn bị cho sân chơi tài sản số.

Trong xu thế đó, mô hình phát triển của Robinhood – nền tảng tài chính nổi tiếng tại Mỹ – đang trở thành “kim chỉ nam” cho nhiều công ty chứng khoán Việt Nam. Robinhood, ra đời năm 2013, khởi đầu bằng dịch vụ môi giới miễn phí rồi nhanh chóng mở rộng sang tài sản số, từng bước trở thành “siêu ứng dụng” tài chính. Các dấu mốc đáng chú ý gồm: năm 2018 mở giao dịch Bitcoin và Ethereum miễn phí; giai đoạn 2021–2022 ra mắt ví tiền mã hóa và cho phép nạp rút trực tiếp; năm 2023 giới thiệu ví toàn cầu trên iOS và Android; năm 2024 mở rộng sang châu Âu với hơn 25 token; và đến năm 2025 hoàn tất thương vụ mua lại Bitstamp trị giá 200 triệu USD, đồng thời công bố kế hoạch token hóa cổ phiếu, ETF Mỹ và xây dựng blockchain riêng.

Điểm mạnh của Robinhood là tích hợp chứng khoán, ETF và crypto trên một nền tảng duy nhất, cho phép giao dịch gần như miễn phí, đồng thời cung cấp ví tự quản lý. Đặc biệt, công ty này tiên phong trong việc token hóa tài sản truyền thống lên blockchain, tạo tính thanh khoản xuyên biên giới. Tuy vậy, con đường tiến vào crypto của Robinhood không hề dễ dàng. Đầu năm 2021, sự kiện GameStop khiến công ty bị yêu cầu bổ sung ký quỹ hàng tỷ USD, buộc phải hạn chế giao dịch và đối mặt khủng hoảng niềm tin. Trong mảng crypto, rủi ro càng cao khi thị trường biến động liên tục, buộc Robinhood phải củng cố vốn, nâng cấp dự trữ và hạ tầng kỹ thuật. Ngoài ra, công ty còn nhiều lần bị SEC và cơ quan quản lý Mỹ điều tra về hoạt động crypto và công bố rủi ro cho khách hàng, đồng thời đối diện thách thức về bảo mật lưu ký tài sản số.

Bài học từ Robinhood cho thấy, lợi thế vốn lớn và hạ tầng công nghệ chỉ là điều kiện cần. Để thành công, các công ty chứng khoán Việt Nam như TCBS, VPBankS, SSI, MBS hay VPS sẽ phải chứng minh khả năng quản trị rủi ro, đảm bảo thanh khoản, tuân thủ pháp lý, bảo mật và duy trì niềm tin của nhà đầu tư. Bởi chỉ một cú sốc bất ngờ cũng có thể xóa sạch thành quả của cả một quá trình mở rộng.