Khoản đầu tư của Chính phủ Mỹ có thể cứu Intel?

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã lên kế hoạch rót khoảng 8,9 tỷ USD vào Intel, đổi lại 9,9% cổ phần của công ty. Tuy nhiên, giới phân tích cảnh báo rằng số tiền này—vốn là khoản trợ cấp mà Intel đáng lẽ được nhận từ hai chương trình hỗ trợ ngành chip—không đủ sức vực dậy mảng sản xuất chip theo hợp đồng đang trì trệ.

Hiện tại, nhu cầu cấp thiết của Intel là phải tìm được khách hàng cam kết sử dụng chip 14A, nếu không, mảng sản xuất cổ phần này có thể sẽ bị từ bỏ. Theo lời CEO Lip Bu Tan, điều kiện để tiếp tục đầu tư vào chip 14A là có đủ đơn hàng xác thực từ khách hàng. Summit Insights cũng chỉ ra rằng Intel sẽ không thể triển khai sản xuất chip 18A và 14A một cách khả thi về mặt kinh tế nếu không có đơn đặt hàng.

Thực trạng sản xuất chip 18A của Intel hiện gặp khó khăn về công suất, khiến khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng bị hạn chế. Trong khi đó, các đối thủ như TSMC vẫn duy trì lợi thế. Thực trạng tài chính cũng không khả quan: Intel đã ghi nhận lỗ ròng trong 6 quý liên tiếp.

Thỏa thuận bán cổ phần cho chính phủ được đánh giá là bất lợi, bởi Intel buộc phải “trả giá” bằng cổ phần thay vì nhận khoản trợ cấp “miễn phí” theo luật CHIPS và Khoa học. Dù vậy, Chính phủ Mỹ sẽ không tham gia hội đồng quản trị, nhưng có quyền biểu quyết trong các vấn đề cổ đông và quyền mua thêm cổ phiếu với mức chiết khấu 17,5% so với giá đóng cửa phiên gần nhất. Điều này giúp chính phủ trở thành cổ đông lớn nhất của Intel, với quyền mua thêm 5% cổ phần trong vòng 5 năm nếu Intel không giữ lại ít nhất 51% mảng sản xuất chip.

Phản ứng của thị trường khá nhạy: ngay sau khi thỏa thuận được xác nhận, giá cổ phiếu Intel tăng 5,5% trong phiên giao dịch thứ Sáu. Tuy nhiên, trong giao dịch ngoài giờ, giá giảm lại 1% khi các chi tiết vụ việc được công khai. Tính từ đầu năm đến nay, cổ phiếu đã tăng khoảng 23% sau khi CEO Tan công bố kế hoạch cắt giảm chi phí lớn.

Khoản đầu tư này phản ánh một động thái can thiệp hiếm có của Nhà Trắng, nhằm thúc đẩy sản xuất trong nước và bảo vệ việc làm. Trump từng yêu cầu ông Tan từ chức vì những mối liên hệ với công ty Trung Quốc; giờ đây, thỏa thuận giúp CEO này vẫn giữ được vị trí và cải thiện quan hệ với Tổng thống.

Intel cũng đang đầu tư hơn 100 tỷ USD để mở rộng cơ sở sản xuất tại Mỹ và có kế hoạch khởi động sản xuất hàng loạt tại nhà máy ở Arizona vào cuối năm nay. Theo lãnh đạo công ty quản lý đầu tư Chase Investment Counsel, việc có nguồn vốn ổn định và một cổ đông lớn có động lực thành công là rất quan trọng.

Dẫu vậy, theo CreditSights, việc chính phủ không cấp thêm trợ cấp có thể phản ánh Washington không mặn mà với việc “cứu” Intel thực sự. Thực tế này đặt ra câu hỏi liệu “Intel có quá lớn để sụp đổ” hay không — nhưng cũng cho thấy nhiều rủi ro về quản trị doanh nghiệp khi chính phủ bước chân sâu vào lĩnh vực kinh doanh tư nhân.