Prediction Market - Khi hệ sinh thái bùng nổ nhưng pháp lý và oracle vẫn là nỗi lo

Thị trường dự đoán (prediction market) đang nổi lên như một xu hướng đầu tư đầy tiềm năng, thu hút hàng tỷ USD mỗi năm. Tuy nhiên, đằng sau sự hấp dẫn này là những rủi ro đáng kể về mặt pháp lý, kỹ thuật và tài chính.

Về bản chất, prediction market gần giống với cá cược, người tham gia đặt tiền vào dự đoán kết quả của một sự kiện tương lai. Khác biệt chính là khả năng kiếm lời từ thông tin nội bộ, thay vì dựa hoàn toàn vào may rủi như ở các sòng bạc.

Ví dụ, trong mùa bầu cử tổng thống Mỹ 2024, Polymarket ghi nhận khối lượng giao dịch lên tới 2,6 tỷ USD vào thời điểm cao điểm. Tuy nhiên, các sàn này thường thu phí giao dịch từ 1-5%, làm giảm lợi nhuận tiềm năng.

Một trong những rủi ro lớn nhất là sự không chính xác của oracle – nguồn dữ liệu xác nhận kết quả. Nếu oracle cung cấp thông tin sai lệch, toàn bộ hệ thống có thể bị ảnh hưởng, gây thiệt hại cho người tham gia.

Polymarket sử dụng Optimistic Oracle của UMA, với cơ chế cho phép cộng đồng bỏ phiếu xác nhận kết quả. Tuy nhiên, vẫn tồn tại nguy cơ thao túng hoặc thiếu thông tin dẫn đến kết quả sai. Cho đến nay, Polymarket chỉ ghi nhận một vài sự cố lớn liên quan đến tấn công quản trị oracle.

Về mặt pháp lý, prediction market đang nằm trong vùng xám ở nhiều quốc gia. Polymarket từng bị CFTC phạt 1,4 triệu USD năm 2022 vì hoạt động không phép tại Mỹ. Tuy nhiên, tình hình đang dần thay đổi tích cực.

Sau khi Kalshi thắng kiện CFTC vào tháng 9/2024, CFTC đã chấp nhận hợp đồng dự đoán chính trị, mở đường cho sự phát triển hợp pháp của prediction market tại Mỹ. Polymarket cũng đã tìm cách hoạt động hợp pháp tại Mỹ thông qua việc thâu tóm QCEX vào tháng 9/2025.

Sự mở rộng sang lĩnh vực thể thao và giải trí đang thúc đẩy sự tăng trưởng mạnh mẽ của prediction market. Kalshi, ví dụ, đã chuyển hướng sang thị trường thể thao, ghi nhận 2 tỷ USD khối lượng giao dịch trong nửa đầu năm 2025.

Sự tham gia của các ông lớn như Robinhood và sự hợp tác với mạng xã hội X (Twitter) cho thấy prediction market đang dần trở thành một xu hướng chính thống. Việc Donald Trump Jr. tham gia ban cố vấn của Polymarket cũng góp phần thu hút sự chú ý của truyền thông.

Hiện nay, Polymarket và Kalshi là hai nền tảng nổi bật. Polymarket, một nền tảng phi tập trung, dẫn đầu về khối lượng giao dịch với hơn 7,7 tỷ USD trong năm 2025. Kalshi, một sàn tập trung được cấp phép, ghi nhận tốc độ tăng trưởng ấn tượng với doanh thu năm 2024 đạt 24 triệu USD, tăng 1220% so với năm 2023.

Hệ sinh thái prediction market đang mở rộng với nhiều dự án mới như Limitless Exchange, Football Fun và Noise, mỗi dự án tập trung vào các lĩnh vực khác nhau, từ tài chính đến thể thao và xu hướng xã hội.

Mặc dù tiềm năng phát triển rất lớn, người tham gia vẫn cần cân nhắc kỹ lưỡng các rủi ro liên quan đến oracle, pháp lý và tính biến động của thị trường. Bài viết này chỉ mang tính chất thông tin, không phải lời khuyên đầu tư.