Ray Dalio cảnh báo “núi nợ” Mỹ: Đồng USD lung lay, vàng và crypto thành nơi trú ẩn mới

Dalio cho rằng Mỹ đang ở giai đoạn cuối của cái gọi là “big debt cycle” – chu kỳ nợ lớn. Ông so sánh tình hình hiện tại với một cơ thể đã ăn uống vô độ và hút thuốc nhiều năm, có thể lên cơn đau tim bất cứ lúc nào. Việc chi tiêu vượt mức kéo dài khiến nền kinh tế Mỹ ngày càng khó kiểm soát và phải đối mặt với nguy cơ khủng hoảng tài chính toàn diện.

Theo phân tích của ông, chi phí trả lãi nợ của Mỹ đã vượt 1.000 tỷ USD mỗi năm và vẫn tiếp tục tăng. Chính phủ còn phải tái cấp vốn cho 9.000 tỷ USD nợ cũ, cộng thêm 2.000 tỷ USD thâm hụt ngân sách và 1.000 tỷ USD lãi suất, nâng tổng nhu cầu huy động vốn lên tới khoảng 12.000 tỷ USD chỉ trong năm tới. Đây là gánh nặng khổng lồ mà ngay cả nền kinh tế lớn nhất thế giới cũng khó có thể gánh nổi nếu không thay đổi chính sách.

Ngoài vấn đề nợ, Dalio lo ngại Fed đang đứng trước sức ép chính trị ngày càng lớn. Ông nhắc lại việc Tổng thống Donald Trump từng đe dọa sa thải Chủ tịch Fed Jerome Powell và gây áp lực để duy trì mức lãi suất thấp bất thường nhằm hỗ trợ tăng trưởng. Nếu Fed mất đi tính độc lập, trái phiếu Mỹ và đồng USD sẽ giảm mạnh giá trị, không còn được xem là nơi lưu trữ tài sản an toàn.

Trong bối cảnh đó, nhiều nhà đầu tư quốc tế đã giảm nắm giữ trái phiếu Mỹ và tăng dự trữ vàng như một biện pháp phòng vệ trước rủi ro địa chính trị. Dalio cảnh báo rằng khi niềm tin vào trái phiếu sụt giảm và thị trường bắt đầu bán tháo, rủi ro sụp đổ nợ sẽ hiện hữu rõ ràng hơn. Chính phủ Mỹ sẽ buộc phải chọn một trong hai giải pháp cực đoan: tăng lãi suất để thu hút vốn nhưng làm gia tăng nguy cơ vỡ nợ, hoặc in thêm tiền để mua nợ, kéo theo sự mất giá của đồng USD.

Dalio nhấn mạnh rằng tình trạng tài khóa yếu kém tại Mỹ và nhiều quốc gia phát hành tiền tệ dự trữ khác đang xói mòn niềm tin vào tiền pháp định. Đây là yếu tố chính thúc đẩy sự gia tăng giá trị của vàng và crypto trong những năm gần đây. Ông so sánh bối cảnh hiện nay với những giai đoạn biến động lịch sử như thập niên 1930–40 và 1970–80, khi tiền pháp định mất giá và nhà đầu tư buộc phải tìm tới vàng.

Theo Dalio, Bitcoin và một số crypto có nguồn cung giới hạn đang chứng minh khả năng trở thành lựa chọn thay thế khả thi. Dù chưa đủ để thay thế hoàn toàn đồng USD, nhưng chúng đã cho thấy vai trò ngày càng lớn trong danh mục dự trữ toàn cầu. Dalio khuyến nghị nhà đầu tư nên phân bổ khoảng 15% danh mục vào vàng hoặc Bitcoin, đồng thời xác nhận bản thân đang nắm giữ một lượng nhỏ Bitcoin dù vẫn ưu tiên vàng hơn.

Về stablecoin, Dalio không cho rằng việc các dự án này nắm giữ nhiều trái phiếu Mỹ sẽ gây rủi ro hệ thống. Theo ông, rủi ro lớn hơn là khi sức mua của trái phiếu suy giảm trong môi trường nợ cao và lạm phát kéo dài. Ông cũng nhấn mạnh đạo luật GENIUS Act do Tổng thống Trump ký ban hành, yêu cầu stablecoin phải được bảo chứng 100% bằng USD và trái phiếu chính phủ, cùng với cơ chế kiểm toán định kỳ cho các đơn vị phát hành có vốn hóa trên 50 tỷ USD.

Dalio nhận định quy định này gián tiếp giúp chính phủ Mỹ duy trì nhu cầu đối với trái phiếu, khi mỗi USD stablecoin phát hành đều gắn liền với việc mua thêm USD hoặc trái phiếu chính phủ. Nói cách khác, stablecoin trở thành một nguồn cầu ổn định cho thị trường T-bill. Đây là công cụ hỗ trợ chính phủ trong việc kiểm soát nhu cầu trái phiếu giữa bối cảnh niềm tin vào USD suy giảm.

Nhiều nhà đầu tư hiện ví đồng USD như một “tảng băng khổng lồ đang dần tan chảy”. Dù vẫn chiếm ưu thế trong hệ thống tài chính toàn cầu, nhưng các vết nứt từ nợ công và sự can thiệp chính trị đã hiện rõ. Khi những mảng băng lớn bắt đầu tách ra, dòng vốn toàn cầu sẽ tìm nơi trú ẩn mới và vàng cùng crypto đang là điểm đến được ưu tiên.

Nếu USD mất giá trị quá nhanh, hệ thống tài chính quốc tế có thể rơi vào tình trạng bất ổn nghiêm trọng. Trong kịch bản đó, vàng và crypto không chỉ đóng vai trò là kênh đầu tư, mà còn có thể trở thành nền tảng cho một trật tự tiền tệ mới. Với các quốc gia và doanh nghiệp, việc đa dạng hóa dự trữ giờ đây không còn là lựa chọn tùy ý, mà đã trở thành một chiến lược tất yếu.

Trên thực tế, xu hướng đưa crypto vào kho bạc đang ngày càng lan rộng. Philippines gần đây đã đề xuất thành lập Strategic Bitcoin Reserve, trong khi các công ty lớn như Strategy tích cực tích lũy Bitcoin, còn BitMine mở rộng đầu tư vào Ethereum. Dòng vốn khổng lồ từ các định chế tài chính truyền thống đang chảy vào crypto, báo hiệu sự dịch chuyển mạnh mẽ trong cấu trúc tài chính toàn cầu.