Crypto Play-to-Earn (P2E): Xu hướng kết hợp giữa game và tài chính trong kỷ nguyên số

Khác với những trò chơi truyền thống, nơi phần thưởng chủ yếu chỉ mang tính ảo và gắn liền trong hệ sinh thái của nhà phát hành, các tựa game P2E cho phép người chơi nhận được các tài sản kỹ thuật số có giá trị thực, như token hoặc NFT (Non-Fungible Token). Những tài sản này có thể được giao dịch, mua bán hoặc quy đổi sang tiền pháp định, tạo thành một nguồn thu nhập thực sự. Chính đặc điểm này đã biến P2E trở thành một “cơn sốt” toàn cầu, đặc biệt trong giai đoạn dịch bệnh, khi nhiều người tìm kiếm cơ hội kiếm tiền trực tuyến.

Cơ chế hoạt động của mô hình Play-to-Earn khá rõ ràng. Người chơi tham gia game, hoàn thành nhiệm vụ hoặc đạt được thành tích, từ đó nhận phần thưởng dưới dạng token hoặc vật phẩm NFT. Các NFT này có thể là nhân vật, trang bị, thú nuôi hoặc bất kỳ vật phẩm số nào có tính độc nhất. Do được lưu trữ trên blockchain, NFT đảm bảo tính minh bạch, khan hiếm và có thể giao dịch trên các chợ trực tuyến như OpenSea, Magic Eden. Nhờ vậy, thời gian và công sức bỏ ra trong trò chơi được “chuyển hóa” thành giá trị tài chính thực tế.

Một ví dụ điển hình là Axie Infinity, trò chơi P2E của nhà phát triển Sky Mavis, từng tạo nên cơn sốt toàn cầu. Người chơi nuôi dưỡng và chiến đấu với các sinh vật kỹ thuật số gọi là Axie, nhận phần thưởng bằng token SLP và AXS. Tại nhiều quốc gia, đã có thời điểm người chơi coi Axie Infinity như một công việc bán thời gian, thậm chí toàn thời gian, bởi nguồn thu nhập mang lại không hề nhỏ. Thành công này đã mở đường cho hàng loạt dự án game blockchain khác ra đời, từ game thẻ bài, nhập vai cho đến mô phỏng xây dựng.

Điểm nổi bật của P2E nằm ở chỗ người chơi vừa là khách hàng, vừa là “cổ đông” trong hệ sinh thái game. Khi nắm giữ token gốc của trò chơi, họ có thể tham gia vào quá trình quản trị (governance), bỏ phiếu cho các quyết định phát triển. Điều này tạo nên sự khác biệt so với game truyền thống, nơi nhà phát hành nắm toàn quyền kiểm soát. Mô hình P2E vì vậy không chỉ là giải trí, mà còn mang tính cộng đồng và tài chính, gắn liền với khái niệm Web3.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng không phải trò chơi P2E nào cũng bền vững. Nhiều dự án chạy theo trào lưu, tập trung vào yếu tố “kiếm tiền” mà bỏ qua trải nghiệm chơi game. Điều này khiến vòng đời của không ít sản phẩm ngắn ngủi, khi người chơi chỉ tham gia vì lợi ích tài chính ngắn hạn, dẫn đến hệ sinh thái sụp đổ khi dòng tiền mới không còn đổ vào. Đây là thách thức lớn nhất của mô hình Play-to-Earn: làm thế nào để cân bằng giữa yếu tố “play” và “earn”.

Ngoài ra, tính biến động mạnh của thị trường tiền mã hoá cũng ảnh hưởng trực tiếp đến mô hình này. Giá trị token phần thưởng có thể tăng cao, mang lại lợi nhuận lớn, nhưng cũng có thể giảm mạnh, khiến nguồn thu từ game không còn hấp dẫn. Do đó, người tham gia cần hiểu rõ rủi ro, không nên xem P2E như kênh đầu tư chắc chắn sinh lời.

Dù vậy, Play-to-Earn vẫn được coi là một bước tiến quan trọng, đánh dấu sự giao thoa giữa gaming, blockchain và tài chính phi tập trung (DeFi). Mô hình này mở ra khái niệm GameFi (Game + Finance), một lĩnh vực được dự đoán sẽ phát triển mạnh mẽ trong tương lai khi công nghệ blockchain trưởng thành và trải nghiệm game được cải thiện. Các nhà phát triển hiện đang hướng đến xu hướng mới: Play-and-Earn hoặc Play-for-Fun, nhấn mạnh yếu tố giải trí trước, sau đó mới bổ sung cơ chế tài chính, nhằm xây dựng sự bền vững lâu dài.

Có thể nói, Crypto Play-to-Earn (P2E) là một xu hướng mang tính cách mạng trong ngành công nghiệp game, đưa người chơi trở thành một phần trong nền kinh tế số, nơi thời gian và kỹ năng có thể chuyển đổi thành giá trị hữu hình. Dù còn tồn tại nhiều hạn chế, P2E đã mở ra cánh cửa mới cho tương lai của cả ngành game lẫn tài chính, nơi ranh giới giữa “chơi” và “kiếm tiền” ngày càng trở nên mờ nhạt.