Crypto Impermanent Loss là gì? Hiểu về rủi ro thầm lặng khi cung cấp thanh khoản DeFi

Khái niệm Impermanent Loss

Impermanent Loss là tình huống xảy ra khi giá của các tài sản được gửi vào pool thanh khoản thay đổi so với thời điểm ban đầu. Sự biến động giá này khiến giá trị tài sản của nhà cung cấp thanh khoản (Liquidity Provider – LP) khi rút ra thấp hơn so với việc chỉ giữ tài sản đó trong ví cá nhân. Nói cách khác, nếu giá biến động mạnh, lợi nhuận thực tế của LP có thể kém hơn so với phương án “mua và giữ” (HODL).

Tuy gọi là “tạm thời” nhưng tổn thất này có thể trở thành “vĩnh viễn” nếu LP quyết định rút tài sản ra khỏi pool tại thời điểm giá đang biến động bất lợi. Điều này làm Impermanent Loss trở thành một yếu tố quan trọng cần cân nhắc khi tham gia vào hoạt động cung cấp thanh khoản.

Cơ chế hình thành Impermanent Loss

Các sàn giao dịch phi tập trung như Uniswap, SushiSwap hay PancakeSwap hoạt động dựa trên mô hình AMM (Automated Market Maker). Trong đó, người dùng gửi tài sản vào các pool để tạo thanh khoản cho việc mua bán.

Ví dụ: Một LP cung cấp 1 ETH và 100 USDT vào pool với tỷ lệ 50:50. Nếu giá ETH tăng mạnh trên thị trường bên ngoài, cơ chế AMM sẽ tự động điều chỉnh tỷ lệ tài sản trong pool để giữ cân bằng. Kết quả là LP có thể rút về ít ETH hơn và nhiều USDT hơn. Dù tổng giá trị vẫn được đảm bảo theo thị trường, nhưng khi so sánh với việc chỉ giữ ETH từ đầu, LP có thể nhận được lợi nhuận ít hơn – đó chính là Impermanent Loss.

Khi nào Impermanent Loss xảy ra?

Impermanent Loss thường xuất hiện khi có sự biến động giá lớn giữa các tài sản trong pool.

• Nếu giá các token giữ nguyên, LP sẽ không bị tổn thất.

• Nếu giá biến động trong biên độ nhỏ, Impermanent Loss có thể không đáng kể.

• Nếu giá biến động mạnh, đặc biệt khi một trong hai tài sản tăng hoặc giảm quá nhiều, tổn thất sẽ lớn hơn.

Mức độ tổn thất phụ thuộc vào độ chênh lệch giá. Chẳng hạn, nếu một tài sản tăng gấp đôi giá trị so với ban đầu, LP có thể mất khoảng 5,7% so với việc chỉ nắm giữ. Nếu tài sản tăng gấp ba, Impermanent Loss có thể lên đến hơn 25%.

Lợi nhuận từ phí giao dịch – yếu tố bù đắp Impermanent Loss

Điểm tích cực là khi cung cấp thanh khoản, LP sẽ nhận được một phần phí giao dịch từ người dùng trên DEX. Chính khoản phí này có thể bù đắp, thậm chí vượt qua Impermanent Loss trong một số trường hợp.

Ví dụ: Nếu một pool có khối lượng giao dịch lớn, phí thu được có thể đủ để cân bằng rủi ro. Ngược lại, nếu khối lượng giao dịch thấp mà giá lại biến động mạnh, Impermanent Loss sẽ trở thành thiệt hại rõ rệt. Vì vậy, LP cần cân nhắc kỹ trước khi chọn pool, không chỉ dựa trên lãi suất danh nghĩa (APR) mà còn phải đánh giá biến động giá và thanh khoản của thị trường.

Cách hạn chế Impermanent Loss

Để giảm thiểu rủi ro, nhà đầu tư có thể áp dụng một số giải pháp sau:

1. Chọn cặp tài sản ổn định: Cung cấp thanh khoản cho các stablecoin như USDT/USDC sẽ hạn chế biến động giá, từ đó giảm Impermanent Loss.

2. Chọn pool có phí giao dịch cao và khối lượng lớn: Giúp gia tăng lợi nhuận, bù đắp tổn thất.

3. Sử dụng các giao thức bảo hiểm hoặc chiến lược phòng ngừa rủi ro: Một số nền tảng DeFi phát triển công cụ để bảo vệ LP trước Impermanent Loss.

4. Hiểu rõ thời điểm rút vốn: Tránh rút tài sản khi thị trường biến động mạnh, giảm nguy cơ biến tổn thất tạm thời thành vĩnh viễn.

Ý nghĩa của Impermanent Loss trong DeFi

Impermanent Loss cho thấy cung cấp thanh khoản không phải là hình thức đầu tư “an toàn tuyệt đối” như nhiều người lầm tưởng. Đây là một sự đánh đổi: LP nhận phí giao dịch và token thưởng nhưng phải chấp nhận rủi ro từ biến động giá.

Hiểu rõ khái niệm này giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt hơn, từ việc chọn pool, quản lý vốn đến chiến lược dài hạn. Với sự phát triển của DeFi, Impermanent Loss ngày càng được nghiên cứu kỹ, và nhiều giải pháp mới đang được đưa ra nhằm giảm thiểu tác động của nó lên LP.

Như vậy, Crypto Impermanent Loss là hiện tượng tổn thất giá trị khi cung cấp thanh khoản do sự biến động giá của tài sản trong pool. Dù được gọi là “tạm thời”, tổn thất này hoàn toàn có thể trở thành vĩnh viễn nếu nhà đầu tư không có chiến lược quản lý phù hợp. Vì vậy, bất kỳ ai tham gia DeFi cũng cần trang bị kiến thức về Impermanent Loss để bảo vệ vốn và tối ưu lợi nhuận.