250 triệu USD cho canh bạc mới của “Vua SPAC”: Đặt cược vào DeFi, AI và năng lượng tái tạo

Với quy mô 25 triệu cổ phiếu phổ thông, định giá 10 USD/cổ phiếu, AEXA sẽ được niêm yết trên sàn NYSE với mã dự kiến AEXA. Đây là một trong những thương vụ SPAC nổi bật nhất năm 2025, tập trung vào các lĩnh vực công nghệ mũi nhọn gồm trí tuệ nhân tạo (AI), tài chính phi tập trung (DeFi), robot – drone quốc phòng, năng lượng hạt nhân và năng lượng mặt trời.

SPAC là gì?

SPAC (Special Purpose Acquisition Company) là công ty được lập ra chỉ nhằm huy động vốn qua một đợt IPO, sau đó sử dụng nguồn vốn này để mua lại hoặc sáp nhập với một công ty tư nhân, đưa doanh nghiệp đó niêm yết gián tiếp. Thông thường, các SPAC có 18–24 tháng để tìm kiếm đối tác phù hợp, nếu thất bại sẽ phải hoàn trả toàn bộ tiền cho nhà đầu tư.

Trong thương vụ mới, Chamath Palihapitiya sẽ đảm nhận vai trò Chủ tịch. Steven Trieu – một cựu lãnh đạo tại Social Capital – được bổ nhiệm làm CEO, cùng với Jeffrey Vignos và nhiều cộng sự thân tín khác tham gia ban quản trị.

Sự xuất hiện của AEXA diễn ra trong bối cảnh thị trường tài sản số và công nghệ tài chính có nhiều biến động. Sau khi nổi tiếng với vai trò là một trong những nhà đầu tư lớn sớm ủng hộ Bitcoin, Chamath nay chuyển trọng tâm sang DeFi, với quan điểm rằng làn sóng đổi mới tiếp theo sẽ không chỉ xoay quanh Bitcoin mà nằm ở việc kết hợp TradFi (tài chính truyền thống) với DeFi.

Trong hồ sơ gửi lên SEC, Chamath dẫn ví dụ trường hợp Circle – công ty phát hành stablecoin USDC – để minh chứng cho tiềm năng của DeFi trong việc loại bỏ các khâu trung gian, giúp thị trường tài chính vận hành minh bạch và hiệu quả hơn. Ông nhấn mạnh: “Bước phát triển kế tiếp của hệ thống tài chính toàn cầu sẽ là sự hội tụ ngày càng sâu rộng giữa TradFi và DeFi.”

Đáng chú ý, thương vụ này cũng diễn ra đúng thời điểm SEC có xu hướng cởi mở hơn với lĩnh vực crypto. Trong khi các quỹ ETF Bitcoin và Ethereum tiếp tục thu hút dòng vốn tổ chức, còn các công ty niêm yết đua nhau bổ sung tài sản số vào bảng cân đối, AEXA được kỳ vọng mở thêm một cánh cửa mới cho nhà đầu tư nhỏ lẻ tiếp cận Web3.

Rủi ro đi kèm

Dù mang tầm nhìn dài hạn, Chamath Palihapitiya thẳng thắn cảnh báo rủi ro với nhà đầu tư. Trong hồ sơ, ông nêu rõ: việc rót vốn vào SPAC này có thể khiến nhà đầu tư “mất trắng toàn bộ”, và ông ví von: “No crying in the casino” – không có chỗ cho than vãn khi đã bước chân vào “sòng bạc” tài chính.

Theo quy định, AEXA có tối đa 24 tháng để tìm đối tác phù hợp. Nếu không thành công, toàn bộ số tiền sẽ được hoàn trả cho nhà đầu tư. Đây là điểm nhấn quan trọng nhằm giảm bớt lo ngại trong bối cảnh hàng loạt thương vụ SPAC trước đó từng thất bại, khiến giá cổ phiếu lao dốc mạnh.

Chamath Palihapitiya được mệnh danh là “SPAC King” sau khi cùng Social Capital triển khai tới 12 thương vụ SPAC trong giai đoạn 2020–2021. Nhiều công ty đình đám được đưa lên sàn nhờ ông, như Virgin Galactic (vũ trụ), Opendoor (bất động sản), Clover Health (y tế) và SoFi (tài chính).

Tuy nhiên, sau giai đoạn bùng nổ, phần lớn các cổ phiếu này đã lao dốc từ 70–95% so với đỉnh. Một số thương vụ như Suvretta Holdings thậm chí phải giải thể, làm dấy lên nhiều tranh cãi về tính bền vững của mô hình SPAC. Chính vì vậy, thương vụ AEXA lần này được coi là phép thử lớn cho sự trở lại của Chamath – liệu ông có thể phục hồi danh tiếng “Vua SPAC” hay không.